GIẢI MẬT BÀI THI IELTS (P1)

Trong bài viết này, Thầy Triết sẽ trình bày tổng quan về bài thi IELTS với một số phân tích cá nhân, giúp học viên đánh giá đúng về vai trò và tầm quan trọng của bài thi IELTS, từ đó xác định mục tiêu học và luyện thi IELTS phù hợp.

Tại sao có IELTS?

Muốn qua Canada, Hoa Kì, Úc, Pháp hay Đức để học tập, làm việc, hoặc định cư, các bạn phải đạt được nhiều tiêu chuẩn di trú do nước đó quy định. Các tiêu chuẩn này thường bao gồm:

• năng lực tài chính,
• nhân thân và lý lịch,
• năng lực học tập và làm việc.

Để chứng minh năng lực học tập hoặc làm việc, và thậm chí là thích nghi với một quốc gia mới, một trong những yếu tố cơ bản là khả năng sử dụng được tiếng nước đó. 

Cụ thể, muốn sang Anh, phải chứng minh rằng bạn có khả năng tiếng Anh ở mức độ đủ sống, muốn sang Đức, phải chứng minh tiếng Đức của bạn đủ dùng.

Thực tế, “đủ dùng, đủ sống” là mức khá theo thang điểm bài thi. Thầy quy đổi tương đối như sau cho các bạn dễ hình dung.

• Bài thi IELTS điểm 0-9.0, các bạn đạt 5.0-6.5 là khá
• Bài thi TOEFL điểm 0-120, các bạn đạt 80-90 là khá.

Theo Khung tham chiếu Năng lực chung Châu Âu (CEFR), các bạn chỉ cần đạt mức B1 hay B2 là đủ dùng ngôn ngữ ở mức độ cao trung cấp, quy đổi tương đương với mức điểm IELTS 5.5-6.5 là được; nếu TOEFL thì khoảng 80-90 điểm. 

Có thể 1 số lĩnh vực hoặc ngành học như Y khoa và Luật yêu cầu mức điểm cao hơn; tuy nhiên, đa phần điểm khá là đủ.

Điểm thi IELTS là một cách chứng minh cho khả năng ngôn ngữ của các bạn trong việc đi định cư hay du học. Thay vì cơ quan di trú và trường đại học ở Mỹ, Canada, Anh, Úc, New Zealand thiết kế bài thi riêng và yêu cầu các bạn làm để kiểm tra khả năng tiếng Anh; đơn giản, khách quan và chính xác hơn, chỉ cần nhìn vào bảng điểm IELTS là biết khả năng tiếng Anh của các bạn.

IELTS dành cho ai?

Có 3 nhóm thật sự cần IELTS:

• Người muốn định cư hoặc du học các nước Mỹ, Canada, Anh, Úc, New Zealand (IELTS 5.0-7.0).
• Học sinh THPT cần điểm IELTS 5.5-7.0 xét vào các trường ĐH tại Việt Nam hoặc chương trình liên kết quốc tế.
• Sinh viên ĐH cần điểm IELTS 4.5–7.0 đủ chuẩn tốt nghiệp.

Nếu các bạn không thuộc nhóm trên, chứng chỉ IELTS không có lợi ích gì đáng kể và thời hạn hiệu lực của chứng chỉ này chỉ có 2 năm. 

Các bạn cũng cần lưu ý:

• lệ phí thi IELTS khoảng 4,75-5 triệu cho 1 lần thi,
• đối với học viên mới bắt đầu (starter), chi phí học và luyện thi IELTS toàn diện tại trung tâm dao động từ 40-50 đến 200 triệu.

Cho nên, có thể nói IELTS dành cho người thật sự có nhu cầu, có nền tảng tiếng Anh và tài chính thoải mái.

ĐÁNH GIÁ DANH SÁCH TỪ VỰNG IELTS THÔNG QUA NGỮ LIỆU HỌC THUẬT

IELTS là dịch vụ thương mại

Các bạn vẫn thấy Hội đồng Anh hay IDP Education đang nhiệt tình quảng bá bài thi IELTS thông qua rất nhiều sự kiện tại Việt Nam hay Pearson VUE đang vận động hành lang ở rất nhiều nước để bài thi PTE Academic phổ biến.

Có bao giờ các bạn tự hỏi, chỉ là bài thi, ai có nhu cầu tự tìm hiểu và đăng kí, tại sao phải quảng bá nhiều như thế?

Không đơn thuần là bài thi, đây là sản phẩm thương mại. Bài thi IELTS là sản phẩm của ngành kinh doanh khảo thí. Bài thi ngôn ngữ là sản phẩm giáo dục – văn hoá, nhưng hơn hết, là sản phẩm thương mại.

Khi hiểu được bản chất của vấn đề, các bạn học viên chỉ nên xem bài thi là một công cụ (khá chuẩn) để giúp các bạn chứng minh khả năng tiếng Anh, phục vụ cho mục đích học tập hay công việc, không nên xem là điều thực sự to tát để bị cuốn theo.

Các bạn học tiếng Anh một cách bình thường, tập trung để có kiến thức và kĩ năng cốt lõi, sau đó ôn luyện kĩ năng cần thiết để dự thi. Thậm chí, nếu là giáo viên ngôn ngữ, khả năng ngôn ngữ là hiển nhiên, nhưng quan trọng hơn, đó là cách tiếp cận, phương pháp, sự truyền đạt để mang hiệu quả cao nhất cho người học, là tổng hoà của nhiều yếu tố, chứ không phải riêng ngôn ngữ.

IELTS là chuẩn, không phải chuẩn mực!

Như đã đề cập ở trên, vì nhu cầu giáo dục đại học và di cư rất cao, bài thi IELTS ngày càng phổ biến (xuất hiện nhiều trên truyền thông, chứ không hẳn là dễ thi). 

Các bạn có thể lầm tưởng IELTS là chuẩn mực tiếng Anh. Điều này hoàn toàn không chính xác. IELTS chỉ là một trong rất nhiều chuẩn tiếng Anh, chứ không phải là chuẩn mực, vì còn tồn tại nhiều vấn đề.

Một vài phân tích

Trong bài thi IELTS Writing Task 1, thí sinh tóm tắt biểu đồ (chart), đồ thị (graph), quá trình (process) hoặc bản đồ (map). 

Để đánh giá từ vựng (lexical resource) của thí sinh, người ta đưa ra tiêu chí:

Muốn đạt mức IELTS 9.0 về từ vựng, các bạn phải:

• sử dụng từ đa dạng, rất tự nhiên và kiểm soát được yếu tố từ vựng, hiếm khi mắc lỗi nhỏ hoặc do vô ý.

Muốn đạt mức IELTS 8.0 về từ vựng, các bạn phải:

• sử dụng từ vựng đa dạng, lưu loát và linh hoạt để truyền tải thông điệp ngắn gọn và chính xác.
• sử dụng hiệu quả những từ ít phổ biển, thỉnh thoảng có sai sót trong cách chọn từ và kết hợp từ
• câu ít lỗi chính tả và/ hoặc hình thái từ.

Thật sự, thầy thấy để đạt mức đó, đúng là phải học “xù đầu” đấy các bạn, phải dùng ngôn từ ở mức độ tinh vi, may ra mới đạt chuẩn IELTS 8.0 hay 9.0. 

Tuy nhiên, thực tế có cần phải dùng ngôn ngữ tinh xảo như thế không?

Báo cáo của World Bank

Thầy minh hoạ cho các bạn ba câu miêu tả số liệu trích từ báo cáo Phát triển Kinh tế Thế giới 2020 (World Development Report 2020) của Ngân hàng Thế giới (World Bank).

Trong đoạn trên, người viết dùng 3 cụm từ miêu tả số liệu:

• decline slightly…
• drop from about… to less…
• pick up… around…

Cách viết này thực sự khá đơn giản và thực tế, 100 báo cáo cũng có 1 cách viết như vậy, người học hoàn toàn có thể “học tủ” và đem vào bài thi IELTS Writing.

Thầy có vài thắc mắc

• Theo các bạn, viết như trong báo cáo của Ngân hàng thế giới, đem vào IELTS Writing Task 1 thì đạt mức điểm nào?
• Ngôn từ đủ độ tinh xảo để đạt điểm thủ khoa chưa?
• Nếu chưa, nhân viên của Ngân hàng thế giới cần cải thiện kĩ năng viết tiếng Anh như thế nào?

Slogan của Apple

Hãng Apple có câu Slogan là “Think different“. Như đã biết, “think” và “different” sẽ khó đạt band điểm cao trong bài thi. 

Vậy thay bằng slogan đồng nghĩa nhưng nội dung đậm chất IELTS hơn, là “Reason distinctly“, có vẻ là advanced (use less common words) được không các bạn? 

Lúc đó, có khi không còn hãng Apple tồn tại!

Sách kinh tế của Gregory

Thầy trích một đoạn khác trong sách kinh điển, Kinh tế học vĩ mô (Macroeconomics) của Giáo sư Harvard, N. Gregory Mankiw. Ông từng là Chủ tịch hội đồng tư vấn kinh tế Tổng thống Hoa Kỳ (2003-2005).

Economists use many types of data to measure the performance of an economy. Three macroeconomic variables are especially important: real gross domestic product (GDP), the inflation rate, and the unemployment rate. Real GDP measures the total income of everyone in the economy (adjusted for the level of prices).The inflation rate measures how fast prices are rising.The unemployment rate measures the fraction of the labor force that is out of work. Macroeconomists study how these variables are determined, why they change over time, and how they interact with one another.

Nếu viết đoạn văn có chất lượng tương đương như trên trong bài thi viết IELTS Writing Task 2, theo các bạn, đạt bao nhiêu điểm?

Nhìn toàn diện về mặt ngôn ngữ, đoạn này có vẻ chưa thể hiện độ tinh xảo về mặt ngôn từ để đạt điểm tối đa 9.0 trong bài thi IELTS Writing Task 2, theo như tiêu chí chấm bài IELTS đã được công bố (public version).

Thầy có 3 câu hỏi:

• Trong đoạn trên, động từ measure được sử dụng đến 4 lần, vậy có tính là bị lỗi lập từ không?
• Vậy nếu phải tìm từ thay thế cho measure thì là động từ nào, để đảm bổ độ chuẩn xác về ý nghĩa?
• Tính từ important có cần phải đổi thành từ gì đó để đạt band điểm cao hơn không?

Các bạn cũng cần nhớ, có một nguyên tắc, đó là, trong một ngôn ngữ, nếu 2 từ khác nhau nhưng có nghĩa hoàn toàn giống nhau, sẽ có một từ tự nhiên tiêu biến.

Lời khuyên

Các bạn có xu hướng lấy điểm thi IELTS hoặc TOEFL làm tiêu chuẩn đo lường khả năng tiếng Anh một người.

Điều này đúng không? Điều này chỉ đúng nếu đem điểm số bài thi IELTS so sánh với các mức điểm và kĩ năng tiếng Anh tương ứng với từng mức điểm đó mà bài thi đặt ra.

Trong lớp học hôm trước, có học viên hỏi, em đọc nhiều bài luận (essay) vào các trường đại học Mỹ, có bài viết rất hay của cựu sinh viên mà mấy bài này thi IELTS Writing, cùng lắm đạt 6.0-6.5.

Nhiều khi đúng như vậy đó các bạn. Nhưng, nếu bài viết em vừa nói, đạt mức điểm thi IELTS Writing 6.0-6.5, đã làm sao? Như đã nêu trên, nên biết rằng, bài thi IELTS chỉ là một bài thi tiếng Anh chuẩn hoá. Bài thi IELTS đặt ra những tiêu chí đơn thuần về ngôn ngữ và có thang điểm riêng, dành cho thí sinh.

Kết quả thi IELTS có thể dùng để làm công cụ tham khảo trong việc đánh giá kĩ năng ngôn ngữ của một thí sinh, hoặc làm định hướng học tập tương đối trong một số hoàn cảnh và ngoài những mục đích nêu trên, bài thi IELTS không có nhiều ý nghĩa. 

Các bạn học viên đang ôn thi IELTS chỉ nên xem bài thi này như một môn học. Học tập và ôn luyện nghiêm túc sẽ có kết quả tốt.